Black Friday to dzień po Święcie Dziękczynienia w Stanach Zjednoczonych, który tradycyjnie rozpoczyna sezon świątecznych zakupów. Jego historia sięga lat 50. XX wieku, kiedy amerykańscy sprzedawcy zaczęli oferować ogromne rabaty, by przyciągnąć klientów do sklepów. Dlaczego „czarny”? To określenie nawiązuje do momentu, gdy sklepy „wychodziły na czysto” w księgowości – oznaczało to, że zaczynają przynosić zyski (zapis w księgach na czarno, a nie na czerwono).
Z czasem tradycja ta zyskała globalną popularność, a wraz z nią pojawiły się nowe zjawiska, takie jak Black Week oraz Cyber Monday. Obecnie to jeden z najważniejszych okresów sprzedażowych na świecie.
Ewolucja Black Friday: od sklepów stacjonarnych do cyfrowej dominacji
Początkowo Black Friday był zjawiskiem typowo offline – klienci ustawiali się w kolejkach przed sklepami już w nocy, walcząc o najlepsze okazje. Internet jednak zmienił wszystko. Wraz z rozwojem e-commerce, coraz więcej firm przenosiło promocje do sieci. W ten sposób narodził się Cyber Monday, będący odpowiedzią na rosnącą popularność zakupów online.
Obecnie Black Friday to już nie tylko jednodniowe wydarzenie, ale cały sezon, który zaczyna się na początku listopada i trwa aż do grudnia. Firmy stosują takie hasła jak „Black Week” czy „Cyber Week”, aby maksymalnie wydłużyć okres intensywnych zakupów.
Dlaczego Black Friday to tak wielki fenomen?
Black Friday działa na naszą psychikę. To iluzja ogromnych oszczędności Gdy widzimy „-70%” lub „ostatnie sztuki w tej cenie”, uruchamia się efekt FOMO (fear of missing out), czyli strach przed przegapieniem okazji. Nawet jeśli nie planowaliśmy zakupów, jesteśmy skłonni ulec impulsowi.
Przed Black Friday marki inwestują ogromne pieniądze w kampanie reklamowe. Od mailingów z „tajemniczymi rabatami” po reklamy w social media – wszystko po to, by zdobyć uwagę klientów.
Z roku na rok coraz więcej zakupów odbywa się przez urządzenia mobilne. Dzięki aplikacjom i responsywnym stronom, zakupy w Black Friday są szybkie i wygodne, co dodatkowo zwiększa ich popularność.
Techniki sprzedażowe stosowane podczas Black Friday
Jedną ze stosowanych technik są dynamiczne ceny - niektóre sklepy zmieniają ceny w czasie rzeczywistym, dostosowując je do popytu. Popularny produkt może być tańszy rano, ale droższy wieczorem, co zachęca do szybkich zakupów.
Kolejna sztuczka polega na ograniczonej dostępności, czyli stworzeniu wrażenia, że promocja jest dostępna tylko przez krótki czas lub dla ograniczonej liczby klientów. Hasła takie jak „Zostało tylko 5 sztuk!” czy „Oferta kończy się za 2 godziny” działają na wyobraźnię.
Niezwykle skuteczne są także personalizowane oferty, które, dzięki zaawansowanym algorytmom, sklepy online mogą proponować dostosowując je do indywidualnych preferencji klienta. Na przykład, jeśli ktoś wcześniej szukał butów, otrzyma dedykowane promocje na ten produkt.
Dodatkowo sklepy często oferują darmową dostawę jako dodatkowy benefit, który zachęca klientów do dokonania zakupu.
I kolejny hit, czyli promocje w stylu „kup 2, zapłać za 1” czy „drugi produkt za pół ceny”. To kolejny sposób na zwiększenie wartości koszyka zakupowego.
Jak przygotować się na Black Friday jako przedsiębiorca?
Zaplanuj promocje z wyprzedzeniem. Twój sukces zależy od dobrze przemyślanej strategii. Zastanów się, które produkty będą promowane i jakie rabaty przyciągną klientów. Przygotuj również zapas towarów, aby uniknąć problemów z dostępnością.
Ulepsz swoją stronę internetową. Sprawdź, czy Twoja strona działa płynnie i szybko, zwłaszcza na urządzeniach mobilnych. Klienci porzucają zakupy, jeśli ładowanie strony trwa zbyt długo.
Wykorzystaj marketing wielokanałowy. Promuj swoje oferty w social media, wysyłaj maile z przypomnieniami, korzystaj z reklam Google. W czasie Black Friday konkurencja jest ogromna, więc musisz być widoczny.
Zadbaj o obsługę klienta. Odpowiadaj na pytania klientów jak najszybciej. Dobry support w tym gorącym okresie może zrobić różnicę i zachęcić klientów do powrotu.
Przygotuj się na Cyber Monday. Nie kończ swoich działań w piątek – wykorzystaj Cyber Monday jako dodatkową okazję do sprzedaży.
A skąd nazwa Black Friday?
To pojęcie ma kilka źródeł historycznych, które stopniowo przyczyniły się do obecnego znaczenia tego terminu.
W latach 50. i 60. XX wieku policja w Filadelfii zaczęła używać terminu "Black Friday" na określenie dnia po Święcie Dziękczynienia. Był to dzień, w którym ogromne tłumy ludzi zjeżdżały do miasta, by robić zakupy i oglądać mecze futbolowe. Powodowało to chaos na ulicach, korki i trudności w zarządzaniu porządkiem. Określenie "Black Friday" zaczęto interpretować bardziej pozytywnie w kontekście handlu w latach 80. XX wieku. Sklepy często działały na minusie przez większość roku, a dzień po Święcie Dziękczynienia był momentem, w którym zaczynały generować zyski ("na czarno" w księgowości).
Jeden z pierwszych "Czarnych Piątków" miał miejsce w Stanach Zjednoczonych 24 września 1869 roku. W tym dniu na Wall Street doszło do załamania rynku złota, które było efektem manipulacji spekulantów Jamesa Fiska i Jaya Goulda. Choć to wydarzenie miało tragiczne skutki finansowe i nie jest ono bezpośrednio związane z zakupami, warto zauważyć, że mające negatywny wydźwięk określenie „Black Friday”, zmieniło się z czasem w synonim okazji zakupowych.
Czy Black Friday ma też „ciemne strony”?
Choć Black Friday to święto zakupów, ma również swoje wady. Krytycy zwracają uwagę głównie na sztucznie zawyżane ceny przed promocją – niektóre sklepy podnoszą ceny na kilka tygodni przed Black Friday, aby rabaty wyglądały bardziej atrakcyjnie. Poza tym istnieje coś takiego jak nadmierny konsumpcjonizm, promowanie zakupów „dla samego kupowania” często prowadzi do marnotrawstwa. Agresywne kampanie reklamowe i wywieranie presji na klientach mogą również wywoływać niezdrowy i niepotrzebny stres.
Black Friday, Black Week i Cyber Monday to zjawiska, które całkowicie zmieniły sposób, w jaki robimy zakupy. Dla przedsiębiorców to okazja, by zwiększyć sprzedaż, a dla klientów – szansa na upolowanie świetnych okazji. Sukces jednak nie przychodzi sam – potrzebne są przemyślane strategie, które wykorzystują psychologię zakupów i nowoczesne technologie.
Jeśli chcesz, aby Twój sklep online wyróżniał się w tym gorącym okresie, zacznij planować już teraz. Twoje działania podczas Black Friday mogą zadecydować o wynikach całego roku!
Źródła: Britannica.com, History.com, Snopes.com, Britannica.com
powrót do kategorii